Matematyka, jak każda dziedzina wiedzy, ma swoich twórców, osoby, które położyły podwaliny pod współczesne twierdzenia i schematy, które można by dziś określić mianem ikon. Niewątpliwie w matematyce jedną z takich „ikon” jest Pitagoras. Ów grecki matematyk i filozof jest autorem jednego z najbardziej znanych twierdzeń matematycznych, które uczniowie poznają na bardzo wczesnym etapie nauki tego przedmiotu. Życie i praca Pitagorasa z całą pewnością obfitują w rozmaite interesujące informacje i fakty, dlatego warto je nieco przybliżyć.
Geniusz, o którym mowa, żył w VI wieku p.n.e. Jego urodzenie datowane jest z reguły na rok 572 p.n.e., śmierć zaś – 497 p.n.e. Jednakże co do daty śmierci mistrza, a także jej okoliczności, istnieje wiele sprzecznych informacji, stąd też należy pozostawić tę kwestię nierozstrzygniętą.
Zanim opisane zostaną efekty pracy matematyka, warto zaznaczyć, że zajmował się on nie tylko tą dziedziną wiedzy. Sam określał się mianem filozofa (dosłownie: „miłośnika mądrości”), jemu też przypisuje się ukucie tego pojęcia i stworzenie w ten sposób odrębnej nauki, czyli właśnie filozofii. Wyjaśniał, jak skonstruowany jest wszechświat i jak powstał (wykorzystując dostępną wówczas wiedzę), itp. Pisał także wiersze, uczył się literatury, muzyki i wielu innych rzeczy. Stworzył tzw. strój pitagorejski, czyli system muzyczny, w którym skala muzyczna określana jest przez liczby. Przypisuje mu się też liczne znane maksymy i stwierdzenia, z których najbardziej znane to „kto mówi, sieje, kto słucha, zbiera”, „ostrze miecza odwracać” czy też „nie gasić ognia mieczem”. Zatem termin „geniusz” pasuje do tej postaci jak do mało której, nie można jednak ograniczać owego „geniuszu” jedynie do praw matematycznych.
Z tą dziedziną wiedzy związany był jednakże najbardziej i nią się najbardziej interesował. Efektów jego pracy w zakresie matematyki znaleźć można bardzo wiele. Najpopularniejszym z nich jest wspomniane słynne twierdzenie Pitagorasa, wyrażające się wzorem a2 + b2 = c2. Wzór ten, pozwalający obliczyć długości ramion trójkąta prostokątnego, ma niezwykle wiele zastosowań nie tylko w samej matematyce, ale również w innych przedmiotach i dziedzinach wiedzy, a także w życiu codziennym. Należy zaznaczyć, że Pitagoras nie jest twórcą owego wzoru, znany on był już wcześniej w starożytnych Chinach i Indiach, a także w Egipcie i Babilonii. Grecki matematyk jednakże rozpropagował ten wzór, zdołał go udowodnić i znalazł wiele jego praktycznych zastosowań, co sprawia, że bez obaw można pisać, że jest on jednym z jego autorów.
Podobnym do powyższego twierdzenia było udowodnienie, że suma kątów trójkąta równa się dwóm kątom prostym. Pitagoras jest z całą pewnością jednym z autorów dowodów potwierdzających ten fakt, ponownie też, jak w przypadku powyższego, najsłynniejszego wzoru, zdołał on go na tyle rozpropagować, że jemu przypisuje się autorstwo.
Innym jeszcze osiągnięciem Pitagorasa z zakresu matematyki i geometrii było odkrycie dwunastościanu foremnego. Jest to niezwykle złożona figura geometryczna, posiadająca 30 ścian i 20 wierzchołków, dająca się wyrazić równie złożonym wzorem matematycznym. Odkrycie tej figury, podobnie jak kilku innych wielościanów foremnych, dowodzi faktu, że Pitagoras bardzo interesował się geometrią i zdołał opanować sztukę przenoszenia kształtu figur na papier i przypisywania im wzorów. To z całą pewnością istotna zasługa mistrza.
Wymieniając dokonania Pitagorasa, nie można pominąć średniej arytmetycznej. Jest to schemat, który położył podwaliny pod bardzo wiele późniejszych stwierdzeń, a nawet pod całą dziedzinę wiedzy, jaką jest statystyka.
Warto w tym miejscu zaznaczyć, że Pitagoras założył szkołę swojego imienia, do której uczęszczały osoby podzielające jego teorie i pomagające mu w pracy naukowej. Członkowie tej szkoły także zajmowali się obszarami zbliżonymi bądź tożsamymi ze sferą zainteresowań mistrza i część dokonań przypisywanych Pitagorasowi zawdzięcza się właśnie im – uczniom greckiego matematyka. Przypisywano je mistrzowi celowo, aby podnieść ich rangę i znaczenie w starożytnym świecie. Poza pewnymi zabiegami, które nazwalibyśmy dzisiaj „marketingowymi”, należy zauważyć, że dowodzi to ogromnemu poważaniu, jakim cieszył się Pitagoras w starożytności.
O życiu i pracy Pitagorasa można by z całą pewnością napisać jeszcze bardzo wiele. Powyżej skrótowo podano jedynie najistotniejsze fragmenty dotyczących go informacji i faktów. Wystarczą one jednak, aby odpowiednio doniośle przedstawić osobę mistrza, bez którego niewątpliwie współczesna nauka nie byłaby taka sama.